შინაარსზე გადასვლა

ჰილდეგარდ ბინგენელი

Checked
მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ჰილდეგარდ ბინგენელი
Hildegard von Bingen
დაიბადა 1098[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [18] [19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] [27] [28] [29] [30] [31] [32] [33] [34] [35] [36] [37] [38] [39] [40] [41] [42] [43]
Bermersheim vor der Höhe, კურპფალცი, საღვთო რომის იმპერია[44] [45] [46]
გარდაიცვალა 17 სექტემბერი, 1179[46] [45]
Kloster Rupertsberg, კურპფალცი, საღვთო რომის იმპერია[46] [45]
დასაფლავებულია Saint Hildegard parish church in Eibingen[46]
ხსენების დღე 17 სექტემბერი
მოღვაწეობა ბუნებისმეტყველი, მწერალი[47] , კომპოზიტორი[20] , ფილოსოფოსი, ხელნაწერთა მხატვარი, ექიმი, მონაზონი[48] [49] , პოეტი, თეოლოგი, abbess[47] , ხელოვანი[50] , დრამატურგი, ბოტანიკოსი, მისტიკოსი, sexologist და უნივერსალური ადამიანი
ენა ლათინური ენა[47] , Lingua Ignota და გერმანული ენა[12]
სასწავლებელი Disibodenberg
ცნობილი ნაშრომები Scivias, Ordo Virtutum, Liber divinorum operum, Liber vitae meritorum, Vita sancti Ruperti, Vita sancti Dysibodi, Explanatio regulae sancti Benedicti, Physica, Causae et curae, Letters, Explanatio symboli sancti Athanasii, Solutiones, Expositiones evangeliorum და O viridissima virga

ჰილდეგარდ ბინგენელი (გერმ. Hildegard von Bingen, ლათ. Hildegardis Bingensis; დ. 1098 — გ. 17 სექტემბერი, 1179) ასევე ცნობილი, როგორც წმინდა ჰილდეგარდა ბინგენელი, ჰილდეგარდ ფონ ბინგენი და სიბილა რაინელი — გერმანული წარმომავლობის ბენედიქტელი მონაზონი, აბატი, მწერალი, კომპოზიტორი, ფილოსოფოსი, ქრისტიანი მისტიკოსი, წინასწარმეტყველი[51] და პოლიმათი[52][53].

ჰილდეგარდი არჩეულ იქნა მაგისტრად თავისი მიმდევარი მონაზვნების მიერ 1136 წელს. დააარსა რუპერტსბერგისა (1150) და აიბინგენის (1165) მონასტრები. მისი ჰიმნოგრაფიული თხზულება: Ordo Virtutum არის ლიტურგიკული დრამა და შესაძლოა, ჩვენამდე მოღწეული ამ ჟანრის უძველესი თხზულება. მას ასევე დაწერილი აქვს თეოლოგიური, ბოტანიკური და სამედიცინო შრომები, ისევე როგორც წერილები, ლიტურგიკული ჰიმნები და ლექსები. მასვე მიეწერება დაფარული ენის Lingua Ignota (ქართ. უცნობი ენა) შემუშავება[54].

წმინდანად არის გამოცხადებული რომის კათოლიკე ეკლესიის სხვადასხვა განშტოების მიერ. ზოგიერთი სამრევლოსა და სააბატოს ტრადიციით წმინდანად მოიხსენიება. 2012 წლის 7 ოქტომბერს რომის პაპმა ბენედიქტე XVI-მ ჰილდეგარდ ბინგენელი ეკლესიის მასწავლებლად (ლათ. Doctor Ecclesiae) გამოაცხადა.

ბიოგრაფია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ჰილდეგარდა დაიბადა 1098 წლის მახლობლად, თუმცა ზუსტი თარიღი უცნობია. მისი მშობლები მეშტილდ (ზოგიერთი ცნობით – მატილდა[55]) მერქსჰაიმ-ნაჰეტი და ჰილდებერტ ბერმერშაიმელი აზნაურები იყვნენ. არსებობს ცნობები, რომ ჰილდეგარდა შეიძლება ყოფილიყო გამოჩენილი ოჯახიდან[56], რომლის შთამომავლები ამჟამად სალმის დიდგვაროვნები არიან. მამა, ჰილდებერტი, იყო ჯარისკაცი, რომელიც მსახურობდა მეგინჰარდთან, სპანჰაიმის გრაფთან[55].

დაბადებიდან სუსტი ჯანმრთელობის მქონე, ოჯახის მეათე და ყველაზე უმცროსი შვილი იყო[57], მიუხედავად იმისა, რომ ჩანაწერები მხოლოდ მის შვიდ უფროს და-ძმას ასახელებს. თავის „ცხოვრებაში“ ჰილდეგარდი აღნიშნავს, რომ წინასწარმეტყველების ნიჭი სამი წლის ასაკიდან ჰქონდა[58] და მშობლებს უყვებოდა თავის ხილვებს. ამის საფუძველზე რვა წლის ასაკში ოჯახმა გაგზავნა ჰილდეგარდი მონასტერში საღვთო წერილის შესასაწავლად[59].

მისი ეს ნიჭი საკმაოდ გვიან იქნა აღიარებული ეკლესიის მიერ. ტრიერში 1147 წლის ნოემბრისა და 1148 წლის თებერვლის შუალედში წარმართულ სინოდის კრებაზე პაპმა ევგენიუსმა შეიტყო ჰილდეგარდის ნაწერების შესახებ და მიიჩნია, რომ ისინი სულიწმინდისგან იყო მომდინარე.

სამონასტრო ცხოვრება

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ჰილდეგარდ ბინგენელი მონასტრის მონაზვნებთან ერთად

რვა წლის ასაკში ჰილდეგარდა მაინჰარდის გრაფის დის, დისიბოდის მონასტრის აბატის, იუტას, მფარველობის ქვეშ აგრძელებს ცხოვრებას.[60] აქ ეუფლება იგი ლათინურად კითხვასა და ლოცვას. მონაზვნად აღიკვეცა 14 წლის ასაკში. იუტას გარდაცვალების შემდგომ მონასტრის დებმა ჰილდეგარდას სთხოვეს მონასტრის წინამძღოლობა, თუმცა ორმოცდაათ მონაზონ ქალთან ერთად იგი საცხოვრებლად რუპერსბერგში გადადის, ბინგენის მახლობლად, მდინარე რაინის მარცხენა მხარეს[61]. ამ გადაწყვეტილებას უარყოფითად შეხვდა მონასტრის აბატი. ამის მიუხედავად არქიეპისკოპოს ჰენრი I მაინზელი ამ იდეის განხორციელების ნებას რთავს ჰილდეგარდს და უთმობს ტერიტორიებს მონასტრის ასაშენებლად. ჰერცოგ ბერნარდ ჰილდესჰაიმთან გადატანილი არაერთი ძნელბედობის შემდეგ თვრამეტ[62] ქალთან ერთად სახლდება ახალ ადგილას 1147[63] წელს.

1165 წლისთვის ჰილდეგარდმა დააარსა სხვა დედათა მონასტერი აიბინგენში[64], მდინარე რაინის მარჯვენა მხარეს, სადაც მოწესე დედები მანამდეც ცხოვრობდნენ 1148 წლიდან, თუმცა მათი კომუნა წარმატებით არ გამოირჩეოდა.

1179 წლის 17 სექტემბერს ჰილდეგარდი გარდაიცვალა. მონასტრის დები აღწერდნენ, რომ ცაზე იხილეს სინათლის ორი ნაკადი და ნათლის ჯვარი, რომელიც ადგა წმინდანის ოთახს გარდაცვალებისას[65].

Vita Sanctae Hildegardis

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ჰილდეგარდის „ცხოვრება“ აღწერა თეოდორიკ ეჰტერნახმა ჰილდეგარდის გარდაცვალების შედეგ. მან თავი მოუყარა მცირე მოცულობის თხზულებებს წმინდანის ცხოვრების შესახებ (ლათ. Libellus, ქართ. მცირე წიგნი ). ეს ნაწერები, თავის მხრივ, წარმოადგენდა გოტფრეი დისიბოდენბერგელის შრომების ნაწილს. აღსანიშნავია, რომ მანამ გარდაიცვალა გოტფრეი, სანამ ბოლომდე მიიყვანდა წმინდანის ცხოვრების აღწერას. გოტფრეის გარდაცვალების შემდგომ ჟილბერტ ჟემბლერი მოიწვიეს „ცხოვრების“ დასასრულებლად, თუმცა მას თავის მონასტერში მოუწია დაბრუნება დაწყებული საქმის დასრულებამდე. თეოდორიკმა გამოიყენა ჟილბერტის წყაროები და ამით დაასრულა კიდეც მისი „ჰილდეგარდის ცხოვრება“ (ლათ. Vita Sanctae Hildegardis).

შრომები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ადამიანი, როგორც სამყაროს ნაწილი, მინიატურა ჰილდეგარდის თხზულებიდან Liber Divinorum Operum, I.2. Lucca, MS 1942, მე-13 საუკუნის ხელნაწერი

ჰილდეგარდის შემოქმედებიდან დიდი მნიშვნელობა ენიჭება „მჭვრეტელობითი თეოლოგიის“ სამ დიდ ტომს[66]. განსაკუთრებულია მისი, როგორც ჰიმნოგრაფის როლი ლიტურგიკული ჰიმნების ტექსტობრივი და მუსიკალური დამუშავების პროცესში. მანვე დაწერა ეთიკური თხზულება Ordo Virtutum, რაც წარმოადგენს მისი, როგორც თეოლოგისა და ფილოსოფოსის, ერთ-ერთ მთავარ თხზულებას.

დღემდე მოღწეულია მისი 400-მდე წერილი, რომელიც დაგზავნილი აქვს როგორც იმერატორებთან და რომის პაპებთან, ისე — აბატებთან. ამაში შედის ქადაგებები 1160-იანი წლებიდან 1170 წლამდე[67]. ჰილდეგარდმა, პრაქტიკული საჭროებებიდან გამომდინარე, შეადგინა სამედიცინო ტრაქტატების ორი დიდი ტომი[68][69]. მანვე შეიმუშავა გამოგონილი ენა, რომელსაც Lingua ignota, ანუ „უცნობი ენა“ ეწოდება. მასვე მიეწერება უამრავი მცირე ზომის თხზულება, როგორიცაა: სახარების კომენტარები და ორი ჰაგიოგრაფიული ძეგლი: „წმინდა აღმსარებელ რუპერტელთა ცხოვრება“ (ლათ. Vita Sancti Rupperti Confessoris) და „წმინდა დისიბოდელ ეპისკოპოსთა ცხოვრება“ (ლათ. Vita Sancti Dysibodi Episcopi) [70].

მჭვრეტელობითი თეოლოგია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ჰილდეგარდის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი თხზულებაა მჭვრეტელობითი თეოლოგიის სამტომეული: Scivias[71] (1142-1151), Liber Vitae Meritorum („წიგნი ცხოვრების ღირსებათა“ ან „წიგნი ცხოვრების ჯილდოთა“, 1158-1163) და Liber Divinorum Operum („წიგნი ღვთაებრივ შრომათა“, ასევე ცნობილი როგორც De operatione Dei („ღმრთის ქმედებათა შესახებ“, 1163/4–1172 ან 1174). ამ შრომებში ჰილდეგარდი პირველად აღწერს თითოეულ ხილვას, რომლის დეტალები ხშირად უცნაური და ენიგმურია; და შემდეგ განმარტავს მათ თეოლოგიურ შინაარსს „ცხოველი ნათლის ხმის“ სიტყვებით.

Scivias

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ეკლესია, როგორც ქრისტეს სძალი და ნათელღებულ მორწმუნეთა დედა. მინიატურა ხელნაწერიდან: Scivias II.3, fol. 51r, რუპერტსბერგის ხელნაწერის ფაქსიმილე (მე-20 საუკუნის), 1165–1180 წწ.

ჰილდეგარდის პირველი თხზულება Scivias („შეიცან გზანი“), ან სრული სახელწოდებით Scito vias Domini („შეიცან გზანი უფლისანი“), მოიცავს თავისი პირველი ღვთისმიერი ხილვების აღწერას, რისი წერაც 1142 წელს, ორმოცდასამი წლის ასაკში დაიწყო. დაყოფილია სამ არათანაბარ ნაწილად. პირველი ნაწილი (ექვსი ხილვა) გადმოგვცემს ღმერთის შემოქმედების რიგს: შესაქმე, ადამისა და ევას ცოდვით დაცემა, სამყაროს სტრუქტურა (აღწერილია, „კვერცხის“ მაგალითით), სხეულსა და სულს შორის ურთიერთობა, ღმერთის ურთიერთობა თავის ხალხთან სინაგოგაში და ანგელოზთა გუნდები. ამ თხზულებაში იგი საუბრობს კოსმოლოგიაზე, განმარტავს ფიზიკური სამყაროს მოქმედებას რელიგიური ალეგორიულობით, რაც, თავის მხრივ, ბერძნულ ტრადიციას ეფუძნება. ჰილდეგარდი დედამიწას წარმოსახავს სფეროდ, რომელიც შედგება ოთხი ფიზიკური ელემენტისგან: ქარი, ცეცხლი, ჰაერი და წყალი. სამყაროს აღწერს, როგორც ნაჭუჭით შემოფარგლულ სივრცეს, რომელსაც წყლისა და ჰაერის ფენები აკრავს გარშემო. ვარსკვლავები, მთვარე და სხვა პლანეტები შედგება წმინდა აირისგან (purus aether) და დეტერმინირებულია სამყაროში, ხოლო ქარების მეშვეობით მოძრაობს ღრუბლები და იცვლება სეზონები დედამიწაზე[72].

მეორე ნაწილი (შვიდი ხილვა) აღწერს გამოსყიდვის წესს: ქრისტეს (როგორც ცოდვებისგან გამომსყიდველის) მოსვლა, სამება, ეკლესია (როგორც ქრისტეს სძალი და მორწმუნე ადამიანის დედა ნათლისღებისა და გამოსყიდვისას), ეკლესიის წესები, ქრისტეს მსხვერპლად შეწირვა ჯვარზე, ევქარისტია და ეშმაკთან ბრძოლა. მესამე ნაწილი (ცამეტი ხილვა) უმეტესად ალეგორიული ხასიათისაა და კაცობრიობის მონობისგან გამოსვლას შეეხება. თხზულება სრულდება ზეცის სიმფონიით, ჰილდეგარდის ადრეული მუსიკალური კომპოზიციით. 

გარდაცვალებამდე ჰილდეგარდმა მონასტერში შეასრულა ამ თხზულებისთვის ხელნაწერი წიგნი, რომელიც ჭარბად იყო დასურათებული და გამშვენებული (რუპერტსბერგის ხელნაწერი, Rupertsberg Codex). ხელნაწერი მოღწეულია ფაქსიმილეს სახით, დედანი კი 1945 წელს დრეზდენში გადატანის დროს დაიკარგა[73].

Liber Divinorum Operum

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ჰილდეგარდის უკანასკნელი და უდიდესი მისტიკური თხზულებაა „Liber Divinorum Operum“ (სრული სახელწოდებით: „Liber Divinorum Operum Simplicis Hominis“) (ქართ.„წიგნი ღვთაებრივ შემოქმედებებზე“, ან „წიგნი ღვთაებრივ შრომათა“). შედგება სამი ნაწილისგან და მოიცავს ჯამში ათ ხილვას[74]:1.1. „ღვთაებრივი სიყვარულის თეოფანია“, 1.2. „კოსმოსური სფეროები და ადამიანი“, 1.3. „ქარების მაკროკოსმოსი, ექსტრაქტების მიკროკოსმოსი“, 1.4. „კოსმოსი, სხეული და სული: სიტყვამ ქმნა ხორცი“, 2.1. „დედამიწა: სიცოცხლის საჩუქრები, განსაწმენდელი და კომენტარები „შესაქმეზე“, 3.1. „ღვთის ქალაქი და ანგელოზთა სარკე“, 3.2. „ქალაქი მონობის ისტორიაში: შესაქმიდან ხორცშესხმამდე“, 3.3. „ღვთის შემოქმედების შადრევანი: ღვთაებრივი სიყვარულის თეოფანია მორჩილებითა და მშვიდობით“ 3.5. „ღვთაებრივი სიყვარული დისკოს მიღმა: მარადიულობა და ისტორია“.

ჰილდეგარდი განმარტავს ღვთაებრივი კრეაციის ძირითად მომენტებს: სამყაროს, როგორც ღმერთისგან მომდინარე ფიზიკურ და მეტაფიზიკურ მოცემულობას; ადამიანისა და უსხეულო არსებების წარმოშობასა და მათ როლსა და ფუნქციას სამყაროში:

„როდესაც ღმერთმა თქვა სიტყვით: „იქმენინ ნათელი“ (დაბ. 1:3), შეიქმნა გონიერი ნათელი, რაც არიან ანგელოზები, ხოლო მათ ნაცვლად, ვინც ამ კურთხევიდან გამოვიდნენ, ღმერთმა შექმნა სხვა გონიერი სიცოცხლე, რომელიც შემოსა ხორცით. ეს არის კაცობრიობა, რომელმაც უნდა მოიპოვოს ადგილი და დაცემულთა დიდება.“[75]

ნევმირებული ხელნაწერი წიგნი, ზეციური გამოცხადების ჰარმონიული სიმფონია, Wiesbaden Codex (Riesencodex), 466 r

მუსიკა და ჰიმნები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ჰილდეგარდის ყველაზე ცნობილი ჰიმნოგრაფიული კრებულია Ordo Virtutum, ეთიკური ჟანრის საგალობელი. დრამა შედგება მონოფონური მელოდიებისაგან, რომლის პერსონაჟები არიან ადამიანის სული და თექვსმეტი სათნოება. დიალოგებს შორის ჩართულია ეშმაკის ფრაზები. მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ეშმაკის როლს ასრულებდა ვოლმარი, ხოლო ადამიანის სულისა და სათნოებების — მონასტრის დები[76]. ამიას გარდა, ჰილდეგარდს ეკუთვნის ბევრი სხვა ლიტურგიკული ჰიმნი-საგალობელი, რომლებიც თავმოყრილია სახელის: „ზეციური გამოცხადების ჰარმონიული სიმფონია“ ქვეშ. ჰილდეგარდი წერდა გრიგორიანულ მონოფონურ მუსიკას, თუმცა ზოგიერთი მკვლევარი მიუთითებს საგალობლის შესრულებისა და აგებულების ძირეულ გადახვევებზეც.

მუსიკალური თხზულებები შემონახულია შუა საუკუნეების პერიოდის ორი ხელნაწერი წიგნით: დენდერმონდე (1175) და ე.წ. რიზენკოდექსი (1190). საგალობლები ჩაწერილია გოთიკური სანოტო სისტემით. მისი თხზულებები გამოცემულია „პატროლოგია ლატინას“ სერიით, რომლის ტომის რედაქტორია ჟან-ბაპტისტ პიტრა[77].

ორიგინალური ენა და ანბანი (Lingua Ignota et Scripta Ignota)

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ჰილდეგარდმა შეიმუშავა ალტერნატიული ენა, რომელსაც მისტიკური მიზნებისთვის იყენებდა.  ამ ენის ჩასაწერად შექმნა 23 გრაფემა სახელწოდებით litterae ignotae. შემონახულია ორ ხელნაწერში: ვიეზბადენის ხელნაწერი წიგნი[78] და ბერლინი MS (Lat. Quart. 4° 674)[79], იგივე რაც ჩელტენჰამის ხელნაწერი წიგნი (Codex Cheltenhamensis). დაფარული ენის გლოსარიუმი შეიცავს 1011 სიტყვას, ლათინურ ენაზე, თუმცა ასევე გვხვდება გერმანულენოვანი გლოსებიც:

ჰილდეგარდ ბინგენელის მიერ შემუშავებული ანბანი, უცნობი დამწერლობა (Litterae ignotae), რომელსაც იყენებდა თავის მიერ შემუშავებული ენისთვის უცნობი ენა (Lingua Ignota), Riesencodex, fl. 464v.
პირველი 11 სიტყვა Lat. Quart. 4° 674-ის გლოსარიუმიდან
Lingua Ignota ლათინური გლოსა ქართული ადეკვატი
Aigonz Deus ღმერთი
Aieganz Angelus ანგელოზი
Zuuenz Sanctus წმინდა
Liuionz Salvator მხსნელი
Diueliz Diabolus ეშმაკი
Ispariz Spiritus სული
Inimois Homo ადამიანი
Jur Vir კაცი
Vanix Femina ქალი
Korzinthio Propheta წინასწარმეტყველი
Sonziz Apostolus მოციქული

შრომების ჩამონათვალი

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კოსმოსის სტრუქტურა და აგებულება, მინიატურა თხზულებიდან Scivias

მისტიკა და თეოლოგია

  • Liber scivias domini - წიგნი უფლის გზათა შეცნობისა
  • Liber vitae meritorum - წიგნი ცხოვრების ჯილდოთა
  • Liber divinorum operum - წიგნი ღვთაებრივ შრომათა

ბუნებისმეტყველება

Liber subtilitatum diversarum naturarum creaturarum – წიგნი ბუნების სხვადასხვა ქმნილების შინაგანი არსის შესახებ:

  • Physica (Liber simplices medicinae) - ფიზიკა (წიგნი მარტივი მედიცინის შესახებ)
  • Causae et curae (Liber compositae medicinae) - მიზეზი და კურნება (წიგნი რთული მედიცინის შესახებ)

მუსიკა და პოეზია

  • Symphonia armonie celestium revelationum - ზეციური გამოცხადების ჰარმონიული სიმფონია (77 ჰიმნი-საგალობელი)
  • Ordo virtutum

სხვადასხვა

  • Litterae ignotae - უცნობი (დაფარული) დამწერლობა
  • Lingua Ignota - უცნობი (დაფარული) ენა
  • Miscellaneous
  • Expositiones Evangeliorum - სახარების განმარტებები
  • Explanatio Regulae Sancti Benedictini - წმინდა ბენედიქტეს წესდების განმარტება
  • Explanatio Symboli Sancti Athanasii - წმინდა ათანასეს სიმბოლოთა განმარტებები
  • Vita Sancti Ruperti - წმინდა რუპერტელთა ცხოვრება
  • Vita Sancti Disibodi - წმინდა დისიბოდიელთა ცხოვრება
  • Solutions triginta octo quaestionum
  • Epistolae - წერილები

ხელნაწერები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
რიეზენკოდექსი (Wiesbaden Codex)

ჰილდეგარდის ცხოვრების განმავლობაში შეიქმნა რამდენიმე ხელნაწერი წიგნი, მათგან უმეტესი ნაწილი უშუალოდ მისი ზედამხედველობითა და რედაქციით. ეს მოიცავს რუპერტსბერგის ხელნაწერ წიგნს (დაიკარგა 1945 წელს) და შემონახულია მხოლოდ შავ-თეთრი ფოტოპირები[80].

დენდერმონდის ხელნაწერი (Dendermonde Codex)[81], რომელშიც დაცულია მისი ორიგინალური ჰიმნოგრაფიული ტექსტები სახელწოდებით:„ზეციური გამოცხადების ჰარმონიული სიმფონია“ („Symphonia harmoniae caelestium revelationum“). გადაწერილია 1175/ 1176 წელს რუპერსბერგის სკრიპტორიუმში ჰილდეგარდის უშუალო ზედამხედველობით და უსახსოვრა ვილერის მონასტრის მამებს. შეიცავს ლიტურგიკული წრის საკითხავებს თანდართული ანტიფონებით, ჰიმნებსა და მარხვის თითოეული დღის შესაბამის განმარტებებს. მიუხედავად იმისა, რომ ხელნაწერს რამდენიმე ფურცელი აკლია, საკმაოდ კარგად არის შენახული.

გენტის ხელნაწერი, რომელშიც შესულია თეოლოგიური თხზულებები „წიგნი ღვთაებრივ შრომათა“ (ლათ. Liber Divinorum Operum); ყველაზე მნიშვნელოვანი ხელნაწერია უშუალოდ ჰილდეგარდის ხელიდან გამოსული კრებული, ვაიზბადენის ხელნაწერი წიგნი (Wiesbaden Codex)[82], იგივე რიეზენკოდექსი, ანუ „უზარმაზარი ხელნაწერი[83]“, რომელშიც თავი მოუყარა თავის ბოლოდროინდელ თხზულებებს[73]. მასში არ არის შესული მხოლოდ სამედიცინო შრომები და ტრაქტატები, რამდენადაც მას არასდროს ჰქონია დასრულებული სახე.[84]

თანამედროვე რეცეფცია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ბოლო რამდენიმე ათეული წლის განმავლობაში ჰილდეგარდის, როგორც ლიდერი ქალის, პერსონა სოციალური მეცნიერებებისა და ფილოსოფიის აქტუალური განხილვის საგანს წარმოადგენს[85][86][87]. მათი დასკვნები ძირითადად გამოტანილია როგორც ჰილდეგარდის ცხოვრებაზე, ისე - მის თეოლოგიურ შრომებზე დაყრდნობით[88][89]. წყაროების მიხედვით რამდენიმე მნიშვნელოვან თეზას წამოსწევენ წინ გენდერის მკვლევრები. ჰილდეგარდი თავის თხზულებებში წერს:

  • მას მერე, რაც ქრისტემ მხოლოდ ქალისაგან შვა საკუთარი სხეული, ღვთის ძის ადამიანურობას უფრო მეტად გამოხატავს, ვიდრე - მამაკაცი;
  • პავლე მოციქულის ნათელი პოზიციის საწინააღმდეგოდ, ისევე თანაბრად შეიქმნა კაცი ქალისთვის, როგორც ქალი - კაცისთვის;
  • ნეტარი ავგუსტინეს სწავლების საწინააღმდეგოდ, სექსუალური სიამოვნება არის არა ცოდვით დაცემის შედეგი, არამედ - ადამიანის ცოდვითდაცემამდელი საჩუქარი;
  • ევა იყო უფრო მეტად სატანის ცბიერების მსხვერპლი, ვიდრე ადამის დაცემისა და და სამოთხიდან გამოძევების პირდაპირი მიზეზი;
  • მენსტრუაცია ქალს უწმინდურს არ ხდის. ადამიანის გაუწმინდურების მიზეზები მისი საქციელი შეიძლება იყოს.

გალერეა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  • მისტიკური სხეული, Scivias II, 5.
    მისტიკური სხეული, Scivias II, 5.
  • Caritas, Liber Divinorum Operum
    Caritas, Liber Divinorum Operum
  • სფეროს ფორმის დედამიწის გამოსახულება (შუა საუკუნეები) ოთხივე სეზონით, Liber Divinorum Operum I, 4.
    სფეროს ფორმის დედამიწის გამოსახულება (შუა საუკუნეები) ოთხივე სეზონით, Liber Divinorum Operum I, 4.
  • ანგელოზთა იერარქია, მეექვსე ხილვა წიგნიდან: „Scivias“, ვიეზბადენის ხელნაწერი წიგნი, 1927 წლის ფაქსიმილე.
    ანგელოზთა იერარქია, მეექვსე ხილვა წიგნიდან: „Scivias“, ვიეზბადენის ხელნაწერი წიგნი, 1927 წლის ფაქსიმილე.
  • სამება მის განუყოფელ მთლიანობაში, Scivias , II, 2.
    სამება მის განუყოფელ მთლიანობაში, Scivias , II, 2.

იხილეთ აგრეთვე

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ლიტერატურა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

კრიტიკული გამოცემები

  • Vita Sanctae Hildegardis. M. Klaes, Coprus Christianorum Continuatio Mediaevalis, CCCM 126 (Turnhout Brepols, 1993)
  • Hildegardis Bingensis, Opera minora I. H. Feiss, C. Evans, B. M. Kienzle, C. Muessig, B. Newman, P. Dronke eds., Corpus Christianorum Continuatio Mediaevalis CCCM 226 (Turnhout Brepols, 2007)
  • Hildegardis Bingensis, Opera minora II. C. P. Evans, J. Deploige, S. Moens, M. Embach, K. Gärtner eds., Corpus Christianorum Continuatio Mediaevalis CCCM 226a (Turnhout Brepols, 2014)
  • Dronke, Peter. „Hildegard von Bingen“. In Women Writers of the Middles Ages: A Critical Study of Texts fro Perpetua to Marguerite Porete. Cambridge University Press. 1984.
  • Flanigan, Sabina. Hildegard of Bingen: A Visionary Life. : Routledge, 1989; reprint, : Routledge, 1993.
  • Silvas, Anna. Jutta and Hildegard: The Biograhpical Sources. Penn State University Press / Brepols. 1999.

წერილები

  • Hildegardis Bingensis, Epistolarium pars prima I-XC edited by L. Van Acker, Corpus Christianorum Continuatio Mediaevalis CCCM 91A (Turnhout: Brepols, 1991) 
  • Hildegardis Bingensis, Epistolarium pars secunda XCI-CCLr edited by L. Van Acker, Corpus Christianorum Continuatio Mediaevalis CCCM 91A (Turnhout: Brepols, 1993) 
  • Hildegardis Bingensis, Epistolarium pars tertia CCLI-CCCXC edited by L. Van Acker and M. Klaes-Hachmoller, Corpus Christianorum Continuatio Mediaevalis XCIB (Turnhout: Brepols, 2001) 
  • Hildegard of Bingen. The Letters of Hildegard of Bingen: Volume I. New York: Oxford University Press, 1998.
  • Hildegard of Bingen. The Letters of Hildegard of Bingen: Volume II. New York: Oxford University Press, 1998.
  • Hildegard of Bingen. The Letters of Hildegard of Bingen: Volume III. New York: Oxford University Press, 2004.
  • Van Engen, John. „Letters and the Public Persona of Hildegard of Bingen,“ Hildegard von Bingen in Ihrem historischen Umfeld, ed. Alfred Haverkamp, 375-418.

რესურსები ინტერნეტში

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ხელნაწერები

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  1. ↑ Hildegard of Bingen — 2008.
  2. ↑ Saint Hildegard
  3. ↑ Hildegard van Bingen — 1999.
  4. ↑ Swartz A. Saint Hildegardis — 2007.
  5. ↑ Swartz A. Saint Hildegard — 2007.
  6. ↑ WomenWriters
  7. ↑ Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes — 1999.
  8. ↑ SNAC — 2010.
  9. ↑ BIBSYS — 1972.
  10. ↑ Encyclopædia Britannica
  11. ↑ Nationalencyklopedin — 1999.
  12. ↑ 12.0 12.1 CONOR.SI
  13. ↑ IMSLP — 2006.
  14. ↑ Faceted Application of Subject Terminology
  15. ↑ Encyclopædia Universalis — Encyclopædia Britannica, 1968.
  16. ↑ LIBRIS — National Library of Sweden.
  17. ↑ Muziekweb
  18. ↑ hymnary.org — Calvin Theological Seminary, Christian Classics Ethereal Library.
  19. ↑ Dictionnaire de spiritualité. Ascétique et mystique — 60000 გვრ. — ISSN 0336-8106
  20. ↑ 20.0 20.1 https://www.ismus.is/i/person/uid-4090e7f1-11f7-4cb1-9431-321e636a3422
  21. ↑ Enciclopedia delle donne
  22. ↑ FemBio database
  23. ↑ Musicalics
  24. ↑ ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
  25. ↑ Autoritats UB
  26. ↑ The LiederNet Archive — 1995.
  27. ↑ Répertoire International des Sources Musicales — 1952.
  28. ↑ Catalogue of the Library of the Pontifical University of Saint Thomas Aquinas
  29. ↑ Documenta Catholica Omnia
  30. ↑ opac.vatlib.it
  31. ↑ Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
  32. ↑ Catalogue of the Unione Romana Biblioteche Scientifiche
  33. ↑ AlKindi
  34. ↑ Korean Authority File
  35. ↑ CONOR.SR
  36. ↑ National Library of Portugal — 1796.
  37. ↑ Sapere Encyclopedia — De Agostini Editore, 2001.
  38. ↑ Medieval Manuscripts in Oxford Libraries — Bodleian Library.
  39. ↑ KANTO – Kansalliset toimijatiedot — National Library of Finland.
  40. ↑ Bibliografie dějin Českých zemí — 1905.
  41. ↑ MAK
  42. ↑ Trove — 2009.
  43. ↑ Base biographique — BIU Santé.
  44. ↑ https://www.oxfordmusiconline.com/grovemusic/view/10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-0000013016
  45. ↑ 45.0 45.1 45.2 John F. Kennedy Center for the Performing Arts
  46. ↑ 46.0 46.1 46.2 46.3 http://magyar-irodalom.elte.hu/palimpszeszt/16_szam/03.htm
  47. ↑ 47.0 47.1 47.2 Mirabile: Digital Archives for Medieval Culture — SISMEL – Edizioni del Galluzzo.
  48. ↑ http://justus.anglican.org/resources/bio/247.html
  49. ↑ http://www.medievalists.net/2012/05/ten-fascinating-facts-about-hildegard-von-bingen/
  50. ↑ Gaze D. Concise Dictionary of Women Artists — Fitzroy Dearborn Publishers, 2001.
  51. ↑ ჰილდეგარდს ბავშვობიდანვე ჰქონდა ღვთაებრივი ხილვები, რომლებსაც გადმოსცემდა თავის თხზულებებშიც.
  52. ↑ Bennett, Judith M. and Hollister, Warren C. Medieval Europe: A Short History (New York: McGraw-Hill, 2001), p. 317.
  53. ↑ "Women of Historic Note". Washington Post, By Gayle Worl March 9, 1997
  54. ↑ Bingensis, Hildegardis (circa 1175-1190). Riesencodex. pp. 934, 464v. Retrieved 2014-08-26
  55. ↑ 55.0 55.1 Herbermann, Charles, ed. (1913). "St. Hildegard". Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company
  56. ↑ J. May (Katholik. XXXVII, 143)
  57. ↑ Gies, Frances; Gies, Joseph (1978). Women in the Middle Ages. Harper & Row. p. 63. ISBN 0-06-464037-X.
  58. ↑ Jutta & Hildegard: The Biographical Sources, trans. Anna Silvas (Pennsylvania State University Press, 1999), p. 138; Ruether, Rosemary Radford. Visionary Women (Minneapolis: Augsburg Fotress, 2002), p. 7.
  59. ↑ Fiona Maddocks, Hildegard of Bingen: The Woman of her Age (New York: Doubleday, 2001), გვ. 8.
  60. ↑ Jutta & Hildegard: The Biographical Sources, trans. Anna Silvas (Pennsylvania State University Press, 1999), p. 139.
  61. ↑ Treharn, Melissa K., "Hildegard Of Bingen: Visionary Woman Who Encouraged The Role Of Feminism" (2015). Distinction Papers. Paper 5.
  62. ↑ ზოგიერთი წყაროს მიხედვით, 20 ქალთან ერთად: http://digitalcommons.otterbein.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1009&context=stu_dist
  63. ↑ თარიღი მერყეობს 1147 წლიდან 1150 წლამდე: http://digitalcommons.otterbein.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1009&context=stu_dist
  64. ↑ Furlong, Monica. Visions and Longings: Medieval Women Mystics(Massachusetts: Shambhala Publications, 1996), p. 85.
  65. ↑ Madigan, Shawn. Mystics, Visionaries and Prophets: A Historical Anthology of Women's Spiritual Writings (Minnesota: Augsburg Fortress, 1998), p. 96.
  66. ↑ ჰილდეგარდის სამივე წიგნის კრიტიკული გამოცემა გამოქვეყნებულია სერიაში Corpus Christianorum: Continuatio Medievalis: Scivias ტომ. 43–43 A, Liber vitae meritorum ტომი 90, და Liber divinorum operum ტომი 92.
  67. ↑ Ferrante, Joan. „Correspondent: „Blessed Is the Speech of Your Mouth“, in Voice of the Living Light: Hildegard of Bingen and Her World, ed. Barbara Newman (Berkeley: University of California Press, 1998), გვ. 91–109. თანამედროვე კრიტიკული გამოცემა (ტომ. 91–91b სერიაში Corpus Christianorum: Continuatio Medievalis) L. Van Acker-ისა და M. Klaes-Hachmöller-ის მიერ 390 კანონიკური წერილი გამოქვეყნებულია 13 სხვა წერილთან ერთად, რომელიც სხვადასხვა ხელნაწერში სხვადასხვა ვარიაცით გვხვდება. წერილები ინგლ. ენაზე თარგმნილია სამ ტომად: The Letters of Hildegard of Bingen, თარგმნა Joseph L. Baird და Radd K. Ehrman (ოქსფორდის უნივერსიტეტის გამომცემლობა, 1994, 1998, და 2004).
  68. ↑ ჰილდეგარდ ბინგენელი, Causae et Curae (Holistic Healing), თარგმანი: Manfred Pawlik და Patrick Madigan, რედაქტორი: Mary Palmquist და John Kulas (Collegeville, MN: Liturgical Press, Inc., 1994); ჰილდეგარდ ბინგენი, Physica, თარგმანი: Priscilla Throop (Rochester, Vermont: Healing Arts Press, 1998).
  69. ↑ Florence Eliza Glaze, „Medical Writer:„Behold the Human Creature“, კრებული: Voice of the Living Light: Hildegard of Bingen and Her World, რედაქტორი: Barbara Newman (Berkeley, Los Angeles, and London: University of California Press, 1998), გვ. 125–48.
  70. ↑ ჰილდეგარდ ბინგენელი. Homilies on the Gospels. თარგმანი: Beverly Mayne Kienzle (Cistercian Publications, 2011); და ჰილდეგარდ ბინგენელი, Two Hagiographies: Vita Sancti Rupperti Confessoris and Vita Sancti Dysibodi Episcopi, რედ. C.P. Evans, თარგმანი: Hugh Feiss (Louvain and Paris: Peeters, 2010).
  71. ↑ „Protestificatio“ („Declaration“) ჰილდეგარდ ბინგენს, Scivias, თარგმანი: Mother Columba Hart და Jane Bishop (Paulist Press, 1990), გვ. 59–61.
  72. ↑ encyclopedia.com, Hildegard of Bingen, Visionary Child Destined to Serve God
  73. ↑ 73.0 73.1 Barbara Newman. Voice of the Living Light: Hildegard of Bingen and Her World. Berkeley: University of California Press, 1998.
  74. ↑ Liber Divinorum Operum (English translation), The Catholic University of America Press, 2018.
  75. ↑ Liber Divinorum Operum, 1.1.10: „Quod in verbo Dei dicentis  “Fiat lux”, rationalis lux, id est angelis creatis sunt, et quod es his a beatitudine quibusdam cadentibus, Dominus aliam rationabilem vitam, quae carne legeretur, id est homineum. qui locum et gloriam lapsorum obtinerest, fecerit.“  
  76. ↑ Audrey Ekdahl Davidson. "Music and Performance: Hildegard of Bingen's Ordo Virtutum." The Ordo Virtutum of Hildegard of Bingen: Critical Studies, (Kalamazoo, MI: Western Michigan University, 1992), pp. 1–29.
  77. ↑ Hildegard von Bingen, Patrologiae Latina, vol. 197
  78. ↑ https://hds.hebis.de/hsrm/Record/HEB38061023X
  79. ↑ დაარქივებული ასლი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-04-08. ციტირების თარიღი: 2017-12-23.
  80. ↑ Fiona Maddocks. Hildegard of Bingen: The Woman of Her Age. New York: Doubleday, 2001, გვ. 277-278
  81. ↑ ხელნაწერის გამოცემა. Dendermonde, St.-Pieters & Paulusabdij, Ms. Cod. 9. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-08-23. ციტირების თარიღი: 2017-12-22.
  82. ↑ The Weisbaden ("Giant") Codex
  83. ↑ ხელნაწერის აღწერილობა (გერმანულ ენაზე)
  84. ↑ Florence Eliza Glaze. „Medical Writer“, წიგნში: „Voice of the Living Light: Hildegard of Bingen and Her World“, 145-147.
  85. ↑ Barbara Newman, Sister of Wisdom: St. Hildegard Theology of the Feminine (Los Angeles: University of California Press, 1987).
  86. ↑ Barbara Newman, "St. Hildegard, Doctor of the Church, and the Fate of Feminist Theology," Spiritus: A Journal of Christian Spirituality Vol. 13 (2013): 43.27Newman, "St. Hildegard, Doctor of the Church, and the Fate of Feminist Theology."
  87. ↑ ცოფურაშვილი, თამარ თათა, ქალი ქრისტიანობაში - ევა თუ მარიამი?
  88. ↑ Charles Moffat, "Hildegard von Bingen: The Biography of a Feminist Nun," The Feminist eZine (2002).
  89. ↑ Prudence Allen, The Concept of Women, Volume 1: The Aristotelian Revolution, 750 B.C. - A.D.1250, (Grand Rapids: William B. Eerdmans Publishing Company, 1997), 295.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ჰილდეგარდ_ბინგენელი&oldid=4658928“-დან